Cuộc hội ngộ giữa hai nhân vật thầy trò trên chuyến tàu tốc hành Bắc Nam mở ra những hồi ức, diễn biến nội tâm. Đặc biệt, sự thức tỉnh lương tâm từ phía người thầy. Truyện có một góc kể đầy thẳng thắn và nhân văn. Giảng đường đại học cao xa, những bài giảng sẽ chỉ là sách vở, tình thầy trò sẽ mãi xa cách nếu người thầy xa rời đời sống, không có sự gần gũi thấu hiểu tâm tư, gia cảnh, những khốn khó của học trò, nếu người thầy tắc trách và thiếu bao dung.
Truyện ngắn "Bài học không có trong giáo trình" của nhà văn Nguyễn Hiền Lương gửi đến chúng ta thông điệp này.
